TAHTA BEŞİKLERİ KİMLER HATIRLIYOR

Yeni model beşiklerin ortaya çıkmasıyla beraber tahta beşik ustacılığı da bitme durumuna geldi. Gerçek kullanım amacını yitiren tahta beşikler; el sanatlarında, süs eşyalarında, turizm sektöründe ve oyuncaklarda varlığını sürdürmeye çalışmakta. Manilerimizin, türkülermizini bilmecelerimizin hatta masallarımızın içinde bulabileceğimiz beşikler artık evlerimizde bile bulunmuyor. Beşikçilik de diğer pek çok el sanatlarımız gibi geçmiş dönemlerin hafızalarında ve eskiden günümüze ulaşan halk edebiyatının ürünlerinde şekli şemali bilinmeyen nesnelerden biri olarak kaldı. Dedelerimizin ve ninelerimizin içinde büyüdüğü bu korunaklı yatakları artık yerini plastikten, madeni eşyalardan yapılmış türevlerine terk ederek seri üretim araçlarından ve mobilyalarından biri haline geldi. Beşiğin Türk kültüründe çok eskiden beri var olan bir gereç olduğu muhakaktır. Bazı kaynaklara bakılırsa beşiğin bir Türk icadı olduğu da söylenebilir. Çadırların orta direklerinden asılarak kullanılan kundak ya da sallama beşik tabir edebileceğimiz beşik türünün göçer yörüklerde hala kullanıldığına şahit olabiliyoruz. Orta Asya’da yapılan kazılarda M.Ö. I. yüzyıla ait bir Hun gömütünde bulunan malzemeler arsında beşik de vardır. Bulunan bu beşik günümüzde Kazak ve Kırgız Türklerinin kullandıkları beşiklere benzemektedir. Başkurtların kayın ağacından oyma tekne gibi beşikler kullandıkları bilinmektedir. Türk dünyasının her yöresinde çeşitli tarihlerden kalma beşiklere rastlanmıştır. Beşiklerin yapımında esas amaçlardan birisi çocukların beşikten düşmeden sallanması ilkesidir. Sallanmaya uygun dairemsi ayakları sayesinde ne kadar sallanırsa sallansın devrilmeyecek ve içindeki çocuğu düşürmeyecek bir düzenekle yapılır. Beşiğin biçimselliğini sağlayan ana düşünce budur. Geleneksel Beşikler Ağaç olarak çoğunlukla ceviz kestane, kızılağaç, kayın, lâdin Kavak, kızılağaç, fındık ve gürgen ağaçları kullanılmaktadır. Beşiğin kullanıldığı ağaç malzemeler yöreden yöreye değişmektedir. Karadeniz’de üretilen beşiklerin eğimleri fındık ağacından, kasnakları kızılağaçtan, ayak kısmını ise gürgenden yapılır. Yörelere göre kullanılan ağaçların cinsleri değişse bile her yörede kullanılan ağaç cinslerinin sağlam olmasına dikkat edilirdi. Geleneksel beşik kültürümüz kaybolan ve duyulmaz olan ninnilerle birlikte tarihin tozlu sayfalarında nostalcik bir öykü kaldı. Haber;İslam Duran