Bu yazımın konusu Turgut Akça’nın “Şehir Yürüyüşleri” adlı kitabı üzerine olacaktır.
Edebiyatımızın kadim konularından biri de şehirler hakkında bilgi veren eserlerdir. Bu hususta pirimiz Evliya Çelebi’dir. Ünlü seyyahımız, tarihe ışık tutacak muhteşem bir eser bırakmıştır.
Günümüzde şehir kitaplarının öncülüğü; “Beş Şehir” adlı eseriyle A. Hamdi Tanpınar’a aittir. Tanpınar bu eseriyle zirvedeki yerini uzun süre koruyacaktır.
Bu hususta okuduğum en önemli eserlerden biri de Mithat Enç’in “Uzun Çarşının Uluları” adlı eseridir ki kurgu bakımından diğerlerinden farklı bir yere sahiptir. Yedinci Şehir, Bir Şehrin Beş Hali, Şehrin Ahşap Zamanı, Hayattan Çizgiler, Ak Zambaklar Şehri vs... Bütün bu eserler şehri ele alıyor.
Biz gelelim “Şehir Yürüyüşleri” adlı eserimize. Kitap 135 sayfadan mürekkep olup içindeki konular sayfa sayısının en az on katı bilgileri ihtiva ediyor. Bu zamana kadar; iki, üç ve dört defa okuduğum eserler olmuştu ama bir kitabı okurken “Ben bu kitabı bir kere daha okumalıyım” diye karar verdiğim olmamıştı.
Dünya mekânında 66 seneyi geride bırakan biri olarak; yüzün üzerinde il, ilçe, köy ve muhtelif mekânları anlatan eserleri okudum.Muhtelif seyahat yazıları hariç.Her biri tarihimize ışık tutacak bilgiler ve hatıralar ile mücehhez olan bu kitaplar arasına bence “Şehir Yürüyüşleri” adlı eser de girmiştir. Elbette bu benim kanaatim. Şehir ve seyahat konularına alaka duyan herkesin bu eseri okuduktan sonra aynı kanaati taşıyacağını tahmin ediyorum.
Seyahat ve hatıra kitapları arasında İstanbul; hususiyetle Eski İstanbul ayrı bir yer tutar. İstanbul konulu hatırı sayılır eserle baş başa kaldığımı söyleyebilirim. Bunlar arasında Mustafa Kutlu’nun; Boğaziçi, Haliç ile Çepeçevre İstanbul, Topkapı’dan Topkapı’ya ve Bir Demet İstanbul adlı esri mühim bir yer alır.
Şimdi bu eserler arasına Turgut Akça’nın Şehir Yürüyüşleri adlı eserini de katabiliriz.
Kitabın tahlilini yapmak için en az kitabın beşte biri kadar yazı yazmak lazım. Bu kitapta bazen “Bir cümle, bir cümleden daha fazla” yer tutuyor. Bir bakıma “Kemiyet ve keyfiyet” meselesi…
Kitap teferruatlı bir “ön/köz” ile başlıyor. Diğer konu başlıkları ise; Eyüp Sulatan, Surların İzinde Sur İçi Yürüyüşleri 1,2,3,4,5 ve 6.
Daha sonra; “Kasımpaşa, Hasköy ve Ok Meydanı başlığını taşıyor.
Garipçe, Üsküdar, Biraz Deniz Havası alalım, Beykoz ve İstanbul’da Genç Olmak üzere nihayete eriyor.
Vücut yapım itibariyle yazları okuduklarımı algılama açısından güçlük çekiyorum. Bunu bildiğim için de yaz aylarında daha önce okuduğum eserleri tekrar ediyorum. Havaların serinlemesiyle yeni eserlere müracaat ediyorum. Bundan dolayı “Şehir Yürüyüşleri” adlı eseri dört veya beş ay sonra tekrar okumaya karar verdim.
Böyle bir eseri kültür ve edebiyat tarihimize kazandırdığı için Turgut Akça beyefendiyi tebrik ederim. Yazarımızın “Ayağını Yitiren Ayakkabı” adlı bir eserinin daha olduğunu da burada zikretmeliyim. Kendisine bu sahada başarılar diliyorum.
Dünde kalanlar yarına taşınmadığı müddetçe içtimai bir hafıza kaybına uğramış oluruz. Dününü hatırlamayanın yarını olamaz. Hatıra hafızadır. Hatıralarımıza da hafızamıza da sahip çıkmamız lazım. Yoksa bizim yerimize başkaları düşünüp başkaları tarih yazar. Tarihi kendinin olmayan milletlerin yarınları da kendinin olmaz.
Nice eserlere efendim…